សណ្តែកបៃតង ត្រូវបានគេស្គាល់តាមវិទ្យាសាស្រ្តថា Pisum sativum គឺជាប្រភេទរុក្ខជាតិម្យ៉ាងដែលត្រូវបានដាំដុះជាទូទៅសម្រាប់គ្រាប់ពូជដែលអាចបរិភោគបាន។ ពួកវាជាប្រភពដ៏សម្បូរបែបនៃសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗ វីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែ ដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់សុខភាព។ បន្លែតូចៗ រាងមូល និងពណ៌បៃតងទាំងនេះមិនត្រឹមតែមានរសជាតិឆ្ងាញ់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍អាហារូបត្ថម្ភជាច្រើនដែលរួមចំណែកដល់សុខុមាលភាពទូទៅ។
តើសណ្តែកបៃតងជាអ្វី?
សណ្តែកបៃតងគឺជាគ្រាប់ពូជចាស់ទុំនៃរុក្ខជាតិគ្រាប់ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់គ្រួសារ legume ។ ជាធម្មតាពួកវាត្រូវបានប្រមូលផលនៅពេលដែលគ្រាប់នៅខាងក្នុងស្រទបផ្លែត្រូវបានរីកលូតលាស់យ៉ាងពេញលេញ ប៉ុន្តែវានៅតែទន់។ រុក្ខជាតិនេះជាវល្លិឡើងទ្រើងហើយផ្លែរបស់វាមានសណ្តែកពី ៥ ទៅ ១០ ផ្លែនីមួយៗ។ ផ្លែសណ្តែកបៃតងអាចត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ផ្លែស្រស់ ផ្លែគ្រៀប ឬផ្លែដែលដាក់នៅក្នុងកំប៉ុង ហើយពួកវាត្រូវបានគេប្រើនៅក្នុងមុខម្ហូបផ្សេងៗនៅទូទាំងពិភពលោក។
អត្ថប្រយោជន៍របស់សណ្តែកបៃតងចំពោះសុខភាពមនុស្ស
១.សម្បូរទៅដោយសារធាតុចិញ្ចឹម៖ សណ្តែកបៃតង គឺជាប្រភពថាមពលនៃសារធាតុចិញ្ចឹម។ ពួកវាជាប្រភពដ៏អស្ចារ្យនៃប្រូតេអ៊ីនដែលមានមូលដ្ឋានលើរុក្ខជាតិ ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាជម្រើសរបបអាហារដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកបួស។ ពួកវាក៏សម្បូរទៅដោយជាតិសរសៃអាហារដែលជួយដល់ការរំលាយអាហារ និងលើកកម្ពស់សុខភាពពោះវៀន។ លើសពីនេះ សណ្តែកបណ្តុះផ្តល់នូវបរិមាណដ៏ច្រើននៃវីតាមីន A, C, K និងវីតាមីន B ជាច្រើន រួមទាំងសារធាតុ folate ដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការបែងចែកកោសិកា និងការលូតលាស់ទាំងមូល។
២.សុខភាពបេះដូង៖ សារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម និងលក្ខណៈសម្បត្តិប្រឆាំងនឹងការរលាកនៅក្នុងសណ្តែកបៃតង រួមជាមួយនឹងជាតិសរសៃរបស់វា អាចទ្រទ្រង់សុខភាពបេះដូង។ ការទទួលទានសណ្តែកបៃតងជាប្រចាំត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុលទាប កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង។ ប៉ូតាស្យូមនៅក្នុងសណ្តែកក៏ជួយក្នុងការគ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាម ធានានូវមុខងារបេះដូងត្រឹមត្រូវ។
៣.ការគ្រប់គ្រងទម្ងន់៖ ដោយសារតែវាមានជាតិសរសៃ និងប្រូតេអ៊ីនខ្ពស់ សណ្តែកបៃតងលើកកម្ពស់ការឆ្អែត និងជួយគ្រប់គ្រងចំណង់អាហារ ដែលអាចជួយដល់ការគ្រប់គ្រងទម្ងន់។ ពួកគេផ្តល់នូវជម្រើសបំពេញ និងកាឡូរីទាបសម្រាប់បុគ្គលដែលចង់រក្សា ឬសម្រកទម្ងន់។
៤.ការរំលាយអាហារបានប្រសើរឡើង៖ ជាតិសរសៃនៅក្នុងសណ្តែកបៃតងជួយគ្រប់គ្រងចលនាពោះវៀន និងការពារការទល់លាមក។ ជាតិសរសៃមានសារសំខាន់សម្រាប់សុខភាពរំលាយអាហារ ព្រោះវាជួយផ្លាស់ទីអាហារតាមរយៈប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ និងជួយដល់ការលូតលាស់នៃបាក់តេរីពោះវៀនដែលមានសុខភាពល្អ។
៥.សុខភាពឆ្អឹង៖ សណ្តែកបៃតង គឺជាប្រភពដ៏ល្អនៃវីតាមីន K ដែលដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរំលាយអាហាររបស់ឆ្អឹង។ វីតាមីន K ជួយក្នុងការបង្កើតប្រូតេអ៊ីនឆ្អឹង និងបង្កើនការស្រូបយកជាតិកាល់ស្យូម ដែលចាំបាច់សម្រាប់ការថែរក្សាឆ្អឹងឱ្យរឹងមាំ និងមានសុខភាពល្អ ។
៦.ការការពារប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម៖ សណ្តែកបៃតងមានសារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មជាច្រើនដូចជា flavonoids និង carotenoids ដែលជួយប្រឆាំងនឹងភាពតានតឹងអុកស៊ីតកម្ម និងកាត់បន្ថយការរលាកក្នុងរាងកាយ។ សារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មទាំងនេះរួមចំណែកដល់សុខភាពទូទៅ និងការពារប្រឆាំងនឹងជំងឺរ៉ាំរ៉ៃដូចជាមហារីក និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម។
៧.គ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាម៖ ជាតិសរសៃខ្ពស់ និងសន្ទស្សន៍ glycemic ទាប (GI) នៃសណ្តែកបៃតងធ្វើឱ្យពួកគេក្លាយជាជម្រើសអាហារដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកដែលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬអ្នកដែលប្រឈមនឹងការវិវត្តរបស់វា។ ជាតិសរសៃជួយគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមដោយពន្យឺតការស្រូបយកជាតិស្ករទៅក្នុងចរន្តឈាម។
តើសណ្តែកបៃតងដុះនៅឯណា?
សណ្តែកបៃតងត្រូវបានដាំដុះនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងៗជុំវិញពិភពលោក ជាមួយនឹងតំបន់ជាក់លាក់ដែលគេស្គាល់ថាផលិតវាក្នុងបរិមាណច្រើន។ អ្នកផលិតចម្បងនៃសណ្តែកបៃតងមានទីតាំងនៅទាំងអាកាសធាតុក្តៅ និងត្រូពិច ជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌដីសមស្របទៅនឹងការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិ leguminous ។
១.ប្រទេសឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមអ្នកផលិតសណ្តែកបៃតងនាំមុខគេ ដែលពួកគេត្រូវបានដាំដុះក្នុងបរិមាណច្រើន ជាពិសេសនៅភាគខាងជើងរដ្ឋ Uttar Pradesh រដ្ឋ Himachal Pradesh និង Jammu & Kashmir។
២.ប្រទេសចិនក៏ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ក្នុងនាមជាប្រទេសផលិតសណ្តែកបៃតងដ៏សំខាន់មួយផងដែរ ដោយទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីដីកសិកម្មដ៏ធំរបស់ខ្លួន និងអាកាសធាតុអំណោយផល។
៣.រុស្ស៊ីជាប្រទេសមួយទៀតដែលល្បីខាងផលិតសណ្តែកបៃតងយ៉ាងសំខាន់។ អាកាសធាតុត្រជាក់គឺសមល្អសម្រាប់ការរីកលូតលាស់ peas ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់នៃស៊ីបេរី។
៤.សហរដ្ឋអាមេរិក និងកាណាដាផលិតសណ្តែកបៃតងជាចម្បងនៅក្នុងតំបន់ភាគខាងជើង ដូចជាខេត្ត Midwest និងខេត្ត Prairie របស់ប្រទេសកាណាដា។ ប្រទេសទាំងពីរផ្តោតលើការដាំដុះសណ្តែកសម្រាប់ទាំងការប្រើប្រាស់ស្រស់ និងសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងផលិតផលក្លាសេ និងកំប៉ុង។
៥.បណ្តាប្រទេសនៃសហភាពអឺរ៉ុបដូចជាបារាំង ចក្រភពអង់គ្លេស និងប៉ូឡូញក៏បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផលិតសណ្តែកជាច្រើន ដោយផ្តោតលើទាំងសណ្តែកស្រស់ និងកែច្នៃ។
តើសណ្តែកបៃតងសម្បូរជាងគេនៅតំបន់ណា?
សណ្តែកបៃតងមានច្រើនក្រៃលែងនៅក្នុងប្រទេសដែលមានអាកាសធាតុក្តៅ និងមានភ្លៀងធ្លាក់គ្រប់គ្រាន់។ អ្នកផលិតដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់បំផុតរួមមាន:
១.ប្រទេសឥណ្ឌា៖ ជាប្រទេសផលិតសណ្តែកបៃតងធំជាងគេលើពិភពលោក ជាពិសេសនៅតំបន់ភាគខាងជើង និងកណ្តាល។
២.ប្រទេសចិន៖ ក្រុមហ៊ុនផលិតធំមួយទៀត ដែលរួមចំណែកមួយផ្នែកធំនៃការផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក។
៣.រុស្ស៊ី៖ ត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារតំបន់ដាំដុះសណ្តែកយ៉ាងច្រើន ជាពិសេសនៅស៊ីបេរី។
ប្រទេសទាំងនេះគ្របដណ្ដប់លើការផលិតសណ្តែកបៃតងជាសកល ដែលបន្ទាប់មកត្រូវបានចែកចាយទូទាំងពិភពលោកសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ស្រស់ ការកែច្នៃ និងការនាំចេញ។
តើសណ្តែកបៃតងមានប្រភពមកពីណា?
សណ្តែកបៃតងត្រូវបានគេជឿថាមានដើមកំណើតនៅតំបន់មេឌីទែរ៉ាណេ ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ដូចជាប្រទេសស៊ីរីសម័យទំនើប ទួរគី និងក្រិក។ ពួកគេត្រូវបានដាំដុះនៅក្នុងអរិយធម៌បុរាណដោយមានភស្តុតាងបង្ហាញថាសណ្តែកត្រូវបានដាំដុះនៅឆ្ងាយដូចកាលពី ៥០០០ ឆ្នាំមុន។ យូរ ៗ ទៅពួកគេបានរីករាលដាលពាសពេញអឺរ៉ុបនិងទៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក។ សព្វថ្ងៃនេះ សណ្តែកបៃតង គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃកសិកម្ម និងមុខម្ហូបសកល។
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន
សណ្តែកបៃតង មិនត្រឹមតែជាបន្លែដែលមានរស់ជាតិឆ្ងាញ់ប៉ុណ្ណោះទេ ពួកវាជាអាហារបំប៉នដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់សុខភាព ចាប់ពីជំនួយដល់សុខភាពបេះដូង និងការរំលាយអាហារ រហូតដល់ការលើកកម្ពស់ការគ្រប់គ្រងទម្ងន់ និងសុខភាពឆ្អឹង។ ជាមួយនឹងការដាំដុះជាសាកលទូទាំងទ្វីប ចាប់ពីប្រទេសឥណ្ឌា ដល់ប្រទេសរុស្ស៊ី សណ្តែកបៃតងគឺជាប្រភេទបន្លែដែលផលិតយ៉ាងទូលំទូលាយបំផុត។ ដើមកំណើតរបស់សណ្តែកគឺនៅក្នុងតំបន់មេឌីទែរ៉ាណេ និងរីករាលដាលពាសពេញពិភពលោក បានធ្វើឱ្យពួកគេក្លាយជាអាហារចម្បងនៅក្នុងមុខម្ហូបចម្រុះ។ មិនថាផ្លែស្រស់ ផ្លែគ្រៀប ឬនៅក្នុងផ្លែដាក់នៅក្នុងកំប៉ុងទេ សណ្តែកបៃតងនៅតែជាជម្រើសដ៏មានប្រយោជន៍ និងមានតម្លៃបន្ថែមសម្រាប់របបអាហារណាមួយ។
ប្រភព៖
១.អង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (FAO)
២.វិទ្យាស្ថានជាតិសុខភាព (NIH)
៣.ក្រសួងកសិកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក (USDA)
៤.បណ្តាញសុខភាព (www.healthline.com)
៥.WebMD (www.webmd.com)
